Công xưởng ô tô Đông Nam Á

Với quy mô thị trường ô tô tiềm năng và khát vọng của các doanh nghiệp, Việt Nam có cơ hội trở thành công xưởng ô tô lớn tại Đông Nam Á.

Theo dự báo, thu nhập bình quân đầu người Việt Nam vào 2030 sẽ đạt 7.500 USD/năm và tăng dần tới 2045 đạt 18.000 USD/năm. Tham khảo thực tế một số thị trường ô tô của những quốc gia đã từng trải qua những các mức thu nhập như trên, Bộ Công Thương đưa ra dự báo, thị trường ô tô Việt Nam sẽ đạt quy mô từ 1-1,1 triệu xe vào năm 2030 và đến 2045 sẽ đạt khoảng 5 -5,7 triệu xe/năm.

Những trung tâm công nghiệp ô tô

Tại Việt Nam hiện đã hình thành một số trung tâm công nghiệp ô tô lớn ở Hà Nội, Hải Phòng, Vĩnh Phúc, Ninh Bình, Quảng Nam và TP Hồ Chí Minh. Sắp tới sẽ có thêm Quảng Ninh, Hà Tĩnh, Huế và Thái Bình.

xe4.jpg

Khu phức hợp công nghiệp ô tô Trường Hải tại Chu Lai (Quảng Nam).​

Ông Trần Bá Dương, Chủ tịch Hội Đồng quản trị Công ty ô tô Trường Hải (Thaco) cho biết, trong năm 2024 Thaco đầu tư vào 7 nhà máy sản xuất linh kiện ô tô tại Quảng Nam và sẽ tăng thêm 3 nhà máy nữa trong năm 2025, để sản xuất các sản phẩm như: kính xe ô tô du lịch cao cấp, linh kiện khung và thân vỏ ô tô, nội thất ô tô du lịch... Cùng với đó là đưa vào hoạt động trung tâm nghiên cứu phát triển Thaco Industries quy mô lớn, với trang thiết bị hiện đại, đáp ứng yêu cầu phát triển. Thaco đã lên kế hoạch đưa tỷ lệ nội địa hóa các mẫu xe du lịch lên 45%, với những linh kiện, phụ tùng mà Việt Nam có lợi thế.

VinFast đã định hình 2 trung tâm công nghiệp ô tô lớn tại Hải Phòng và Hà Tĩnh. Nhà máy ô tô VinFast tại Hải Phòng có công suất 250.000 xe/năm, với mức độ tự động hóa hơn 90%, có thể nâng công suất lên 900.000 xe/năm. Tại đây, VinFast đang hình thành cụm công nghiệp hỗ trợ với sự tham gia của các nhà cung cấp linh kiện. Tại Hà Tĩnh, VinFast mới khởi công Nhà máy ô tô hiện đại với công suất 300.000 xe/năm, có thể nâng lên 600.000 xe/năm. Cũng tại đây, VinFast sẽ xúc tiến thúc đẩy phát triển cụm công nghiệp hỗ trợ, cung cấp linh kiện cho lắp ráp ô tô và xuất khẩu. Hiện ô tô của VinFast đã đạt tỷ lệ nội địa hóa trên 60%, sẽ tăng lên 84% vào năm 2026.

Tập đoàn Thành Công cũng định hình 2 trung tâm công nghiệp ô tô. Tại Ninh Bình có nhà máy liên doanh với Tập đoàn Hyundai (Hàn Quốc) công suất 120.000 xe/năm, cùng các cơ sở sản xuất linh kiện. Đầu năm 2025 nhà máy ô tô Thành Công Việt Hưng tại Quảng Ninh với công suất ban đầu 120.000 xe cùng các khu phụ trợ cũng đi vào hoạt động.

Tại tỉnh Thái Bình, Dự án nhà máy ô tô Omoda công suất 250.000 xe, liên doanh giữa tập đoàn Chery (Trung Quốc) và Geleximco (Việt Nam) chuẩn bị khởi công giai đoạn 1, cùng với đó một nhà máy khác, liên doanh giữa tập đoàn Geely (Trung Quốc) và Công ty cổ phần Tasco (Việt Nam) với công suất 75.000 xe/năm cũng chuẩn bị khởi công. Các nhà đầu tư đều cam kết không chỉ lắp ráp xe mà kêu gọi đầu tư vào sản xuất linh kiện để nâng cao tỷ lệ nội địa hóa và hình thành trung tâm công nghiệp ô tô hiện đại.

Công xưởng lớn của Đông Nam Á?

TS Lê Huy Khôi, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược, chính sách công thương (Bộ Công Thương) cho biết, Bộ Công Thương đặt mục tiêu, đến năm 2030 tăng sản lượng xe sản xuất, lắp ráp trong nước đạt 600.000 - 700.000 chiếc, trong đó các dòng xe xanh chiếm khoảng 18% - 22%, tỉ lệ nội địa hóa linh kiện, phụ tùng đạt 55% - 60%. Đến 2045, tổng sản lượng xe nội địa đạt từ 4 - 4,6 triệu chiếc/năm, trong đó xe xanh chiếm 80% - 85%, tỉ lệ nội địa hóa linh kiện, phụ tùng đạt 80% - 85%.

xuat-xuong-o-to-dien-vf8-tai-nha-may-o-to-vinfast-hai-phong.jpg

Xuất xưởng ô tô điện VF8 tại Nhà máy ô tô VinFast Hải Phòng.​

Với quy mô thị trường ô tô tiềm năng và khát vọng của các doanh nghiệp, hứa hẹn Việt Nam sẽ trở thành công xưởng ô tô lớn tại Đông Nam Á, không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn hướng tới xuất khẩu.

Tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu biến Việt Nam thành công xưởng ô tô Đông Nam Á, phụ thuộc rất lớn vào “bệ đỡ” chính sách. Ông Trần Bá Dương cho rằng, đầu tư công nghiệp ô tô, đòi hỏi công nghệ hiện đại với nguồn vốn lớn, cùng những chính sách khuyến khích hấp dẫn. Tuy nhiên, chúng ta vẫn chưa có chiến lược rõ ràng. Chính phủ cần xem xét vấn đề này, đây là cơ hội để phát triển ngành công nghiệp nền tảng của Việt Nam.

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Chủ tịch Tập đoàn Thành Công cũng có ý kiến tương tự: sản xuất ô tô là ngành kỹ thuật công nghệ cao, đòi hỏi đầu tư lớn, các doanh nghiệp mong muốn Chính phủ có các chính sách ưu đãi, cơ chế đặc thù để tạo cơ hội phát triển.

Theo ông Nguyễn Minh Đồng, Giám đốc Công ty công nghệ Đức Việt (TPHCM), Chính phủ sớm ban hành hệ thống chính sách phát triển ngành ô tô mang tầm dài hạn, thông qua các giải pháp hỗ trợ đủ mạnh, đảm bảo thực thi có hiệu quả, từng bước nâng dần tỉ lệ xe sản xuất trong nước và hướng tới xuất khẩu.

Theo Trần Thủy (Diễn đàn doanh nghiệp)