96% ô tô xăng, dầu có thể ngừng bán vào năm 2030 vì không đạt chuẩn

Nếu quy định mức tiêu thụ nhiên liệu mới được áp dụng từ 2030, thì sẽ có tới 96% xe chạy xăng dầu, cùng 14% xe hybrid sẽ phải bán vì không đáp ứng chuẩn.

Theo dự thảo Tiêu chuẩn kỹ thuật Quốc gia quy định về mức tiêu thụ nhiên liệu trung bình cho xe sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới (CAFC), Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030, toàn bộ các mẫu xe ô tô bán ra phải đạt mức tiêu thụ nhiên liệu trung bình là 4,83 lít/100km.

Theo VAMA, mức tiêu chuẩn này quá nghiêm ngặt có thể gây tác động rất lớn và làm thay đổi gần như toàn bộ hiện trạng ngành công nghiệp ô tô Việt Nam. Nếu quy định này được áp dụng thì có tới 96% xe chạy xăng, dầu cùng 14% xe hybrid hiện nay buộc ngừng bán vì không đáp ứng chuẩn. Ngay cả những mẫu xe tiết kiệm nhiên liệu nhất như Toyota Wigo (4,5-5,5 lít/100km) hay Vios (5,08-7,62 lít/100km) cũng không đạt yêu cầu.

Một số mẫu hybrid có lợi thế hơn. Toyota Yaris Cross HEV đạt mức 3,56-3,8 lít/100km, Camry HEV 4,11-4,4 lít/100km - nằm trong vùng đáp ứng quy định.

Nếu muốn giữ nguyên sản lượng bán hàng, các doanh nghiệp phải tăng đột biến sản lượng xe điện hóa (xe hybrid, xe hybrid sạc điện, xe điện hoàn toàn) lên tới khoảng 868% trong một thời gian rất ngắn (khoảng 5 năm) là không khả khi hạ tầng trạm sạc và thói quen tiêu dùng còn hạn chế.

Điều này sẽ tác động nặng nề đến ngành công nghiệp ô tô, công ăn việc làm của người lao động, người tiêu dùng và cả nguồn thu ngân sách nhà nước.

Trước thách thức trên, VAMA đề xuất một lộ trình thực hiện linh hoạt hơn theo từng năm 6,7 lít/100km vào năm 2027; 6,5 lít/100km năm 2028; 6,3 lít/100km năm 2029 và 6 lít/100km vào năm 2030.

Nếu áp dụng lộ trình này, các hãng xe vẫn cần nỗ lực lớn trong việc chuyển đổi cơ cấu sản phẩm (giảm khoảng 34% sản lượng xe chạy xăng và tăng ít nhất 366% xe điện hóa), nhưng sẽ khả thi hơn so với đề xuất hiện tại.

Không chỉ VAMA, các hiệp hội và cơ quan quản lý từ Mỹ và Nhật Bản cũng đã gửi góp ý tương tự. Các hiệp hội này đều cho rằng mục tiêu hiện tại là quá nghiêm ngặt và đề nghị kéo dài thời gian điều chỉnh, chuyển tiếp để các nhà sản xuất có thêm thời gian thích ứng.

Cụ thể, Hiệp hội đại lý ô tô Mỹ (AAPC) đề xuất Việt Nam nên giữ mục tiêu 6 lít/100 km vào năm 2030 và xem xét áp dụng mức 4,83 lít/100km vào năm 2035. Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản (JAMA) cũng đồng tình với đề xuất 6 lít/100 km của VAMA. JAMA cũng đề nghị gia hạn thời gian điều chỉnh sản lượng từ 3 năm lên 5 năm, bởi việc phát triển xe điện và xe tiết kiệm nhiên liệu mới cần khoảng 5 năm.