Sau khi mua xe mới, có thể bạn hào hứng nhìn cả con đường để tăm tia xem đang có những mẫu xe nào đang lăn bánh trên phố. Bạn nhìn thấy một chiếc SUV mà bạn nghĩ cũng hấp dẫn. Nhưng bạn không tài nào nhận ra được đó là chiếc xe nào, trừ khi nhìn thấy logo, hay cái tên "dán" ở đâu đó trên thân xe.
Khi nhìn một chiếc xe nào đó trên đường, bạn có thể đụng phải Hyundai Santa Fe, cũng có thể là Acura RDX, hay Volvo XC60, mà cuối cùng lại thành ra BMW X3. Bốn mẫu xe này đều rộng 190,5cm, cao 167,64cm (Volvo "tiết kiệm" chút xíu - 165cm) và chúng chỉ khác nhau về chiều dài tối đa là 7,62cm. Tất cả chúng đều có các điểm nhấn bằng chrome để tăng vẻ quyến rũ, kiểu dáng vuông vắn. Chúng như thể là những "cặp song sinh tâm linh".
Khi nhìn trên đường, bạn có thể nhầm Hyundai Santa Fe thành một chiếc Acura, Volvo hay BMW.
Trong khi sao chép luôn là hình thức tâng bốc chân thành nhất trong mọi nghệ thuật sáng tạo và mọi hoạt động kinh doanh - chưa kể đến cách nhanh nhất để thu lợi nhuận - thì có một số lý do rất thực tế khiến mọi chiếc xe mới hiện nay đều giống mọi chiếc ô tô khác. Tất cả tóm gọn lại trong 5 điều.
Hợp nhất toàn cầu
Nhà thiết kế ô tô huyền thoại Ian Callum, người nổi tiếng nhất với nhiệm kỳ 20 năm làm trưởng bộ phận thiết kế của Jaguar-Land Rover, nói: "Đã có lúc bạn có thể xác định được quốc gia mà chiếc xe đó nhắm đến". Nhưng ngày nay, về cơ bản, mọi công ty đều sản xuất ô tô cho đa quốc gia và họ sẽ không thêm cái đuôi dài vào một mẫu xe chỉ để bán độc quyền ở đâu đó. Xe mới hiện được thiết kế cho nhiều đối tượng nhất có thể, trên nhiều quốc gia nhất, để sản xuất theo cách hiệu quả nhất có thể. Theo cách đó, ô tô cũng giống như bất kỳ sản phẩm đại chúng nào khác trên thị trường hiện nay: điện thoại, phim ảnh, phẫu thuật nâng mũi… và những thứ tương tự.
Fiat 124 Spider và Mazda MX-5 Miata: Vừa là đối thủ vừa là "anh em". Ảnh: Motor1
Như bạn đã biết, cũng có trường hợp hai nhà sản xuất ô tô tích cực làm việc cùng nhau để phát triển hai phiên bản của cùng một chiếc xe cơ bản. Mazda Miata và Fiat 124 là một ví dụ điển hình. Nhưng những hợp tác trực tiếp như vậy không hẳn để cho ra lò những mẫu xe na ná nhau.
Tiết kiệm nhiên liệu
Những ngoại thất mới nhất trình diện tại các triển lãm ô tô cũng đi theo chiều hướng giảm thiểu lực cản. Ralph Gilles, trưởng bộ phận thiết kế của Stellantis, đã nói rằng ngay cả những tinh chỉnh khí động học nhỏ nhất cũng có thể có tác động rất lớn đến khả năng tiết kiệm nhiên liệu. Dù tài xế không ngại mất thêm ít tiền khi giá xăng tăng, các nhà sản xuất ô tô cũng sẽ quyết định rằng bất kỳ nét phá cách nào, dù lớn hay nhỏ, đều không đáng có. Callum nói rằng, bạn có thể đến bất kỳ bãi đậu xe nào và đo cốp của tất cả các xe. "Bạn sẽ thấy chúng cách nhau khoảng một inch. Và đó là bởi vì tất cả chúng đều được thiết kế trong các đường hầm gió và chúng không quá khác biệt."
Nhưng đó không phải là bộ thông số khó duy nhất được đưa ra cho các nhà thiết kế.
Kích thước xe
Trước khi nhà thiết kế xe hơi có thể bắt đầu phác thảo một mô hình, họ đã được cung cấp thông số kỹ thuật chính xác hơn cả các thấu kính trên kính viễn vọng Hubble. Callum cho biết các phép đo "có thể thay đổi trong vài milimét". Những kích thước nghiêm ngặt này được lựa chọn "một cách khổ sở" để làm phù hợp với đường hầm gió, tuân thủ các quy định an toàn của chính phủ, để có thể tải đúng trọng lượng trung bình của một gia đình Mỹ, và để cho phép có đủ không gian nhét tất cả những thứ tào lao của họ.
Thật khó để phân biệt Honda Civic và Toyota Corolla nếu chỉ nhìn thoáng qua trên đường. Ảnh: The News Wheel
Điều đó nghĩa là cốp xe ô tô phải vừa vặn với nhu cầu chở đồ của một gia đình điển hình. Nếu không nó sẽ hứng vô số gạch đá trong các bảng xếp hạng hay đánh giá trên báo chí. Đừng nghĩ bạn là người ngoài cuộc. Nếu một chiếc ô tô không thể phù hợp với gia đình bạn, bạn sẽ gạch nó ngay khỏi danh sách mua.
Và nếu bạn nghĩ rằng cuộc cách mạng xe điện mới ra đời sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến kích thước xe, thì Ian Callum cho biết điều đó sẽ không xảy ra.
"Tôi thấy những chiếc xe điện sắp ra mắt trông khá bình thường. Bạn nghĩ tại sao lại vậy khi chúng hoàn toàn có thể khác biệt nếu muốn."
Người tiêu dùng khát khao những tấm lưới tản nhiệt khổng lồ
Hầu như không có chỗ cho sự sáng tạo. Các nhà thiết kế thường phải tự tưởng tượng và vắt óc suy tính cho những điểm nhấn nhẹ trên ngoại thất: một chút chrome ở đây, một chút màu tương phản ở kia. Nơi duy nhất họ có thể "phóng bút" là thiết kế lưới tản nhiệt.
Nếu bạn làm việc trong BMW hoặc Jeep, bạn đã có sẵn lưới tản nhiệt mang tính biểu tượng để giúp phân biệt trên đường. Nhưng tất cả những tên tuổi khác đang tham gia vào một cuộc chạy đua tạo ra tấm lưới tản nhiệt ồn ào nhất, "ngớ ngẩn" nhất có thể. Đối với Gilles, thiết kế lưới tản nhiệt đồng nghĩa với việc "bạn có được một chút thể diện" trên chiếc xe. Đối với Callum, sự xuất hiện của các tấm lưới tản nhiệt gợi ý cho ông rằng, sau khi các nhà thiết kế bị hạn chế theo nhiều cách khác nhau, "điều duy nhất còn lại là tìm kiếm sự chú ý".
Người tiêu dùng đang chứng kiến cuộc chạy đua của những tấm lưới tản nhiệt hầm hố. Ảnh: Hot Cars
Điều này đưa chúng ta đến thủ phạm chính cho sự "đụng hàng" của những mẫu xe mới ngày nay.
Chính bạn
Tất cả lỗi nằm ở bạn! Bạn muốn tiết kiệm một chút tiền xăng xe. Bạn muốn có đủ chỗ ở phía sau cho mọi thứ bạn nghĩ mình cần mang theo. Bạn muốn có một tấm lưới tản nhiệt đáng sợ để ai đi đường cũng phải nhanh chóng tấp vào lề để tránh đường cho bạn khi họ thấy bạn đang lao tới mạnh mẽ. Bạn muốn được xếp hạng an toàn hàng đầu để không dính dáng đến vụ tai nạn nào, dù chỉ là vết trầy nho nhỏ. Bạn sẽ không ngừng mua xe có nhiều tiện ích. Và bạn không muốn trả hơn 700 triệu đồng cho bất kỳ chiếc xe nào. Tất cả là ở bạn!
Nhưng bạn không phải người duy nhất. Hầu hết mọi người đều là "bạn". Thành ra, cuối cùng, những chiếc xe mới liên tục ra đời, nhưng chúng trông y như cũ.