Cần chính sách tổng thể để chuyển đổi sang xe máy điện

Cho dù việc kiểm soát khí thải xe máy được thực hiện, vẫn chưa thể giải quyết được cơ bản tình trạng ô nhiễm, do phương tiện này gây ra.

Cần hành động gấp

TP Hồ Chí Minh đang hoàn thiện kế hoạch tổng thể, chuyển đổi toàn bộ xe máy của tài xế công nghệ sang phương tiện chạy điện. Kế hoạch này dự kiến hoàn thành trong tháng 6/2025, sau đó sẽ lấy ý kiến và tổ chức hội thảo, công bố chính thức lộ trình triển khai vào tháng 7/2025. Quy mô dự kiến chuyển đổi xe điện cho tài xế công nghệ là khoảng 400.000 chiếc. Việc chuyển đổi phương tiện di chuyển của tài xế công nghệ tại TP Hồ Chí Minh sang xe điện, sẽ giúp giảm thiểu lượng khí thải trong đô thị.

xe-may-xang-qua-nhieu-khien-moi-truong-tai-cac-do-thi-ngay-cang-o-nhiem..jpg

Xe máy xăng quá nhiều khiến môi trường tại các đô thị ngày càng ô nhiễm.​

Trước đây, TP Hồ Chí Minh đã xây dựng đề án kiểm soát khí thải và chọn huyện Cần Giờ để thí điểm triển khai giao thông xanh. Trong đó, có chương trình ưu đãi hỗ trợ người dân, hộ gia đình chuyển đổi sang xe máy điện với các giải pháp như: hỗ trợ 100% kinh phí khi chuyển đổi phương tiện giao thông cho các hộ nghèo, 80% kinh phí với hộ cận nghèo; hỗ trợ 100% lệ phí trước bạ, lệ phí đăng ký, cấp biển số khi mua xe máy điện với các cá nhân và gia đình khác; duy trì lãi suất vay ưu đãi khi mua xe máy điện trả góp… Ước tính, tổng kinh phí thực hiện chuyển đổi khoảng 974,4 tỉ đồng. Sau thí điểm thành công, chương trình sẽ được mở rộng ra toàn thành phố. Tuy nhiên, đến nay đề án này vẫn nằm trên giấy.

Theo số liệu của Bộ Xây dựng, cả nước hiện có hơn 74 triệu xe máy các loại đăng ký lưu hành. Trong số này xe máy xăng chiếm tỷ lệ áp đảo với hơn 70 triệu chiếc. TP Hồ Chí Minh là địa phương có số lượng xe máy lớn nhất cả nước với 8,5 triệu chiếc, tốc độ tăng trưởng khoảng 4%/năm. Hà Nội xếp thứ 2 với gần 7 triệu chiếc, tốc độ tăng trưởng 3%/năm. Ngoài ta, tại TP Hồ Chí Minh còn có khoảng 1,5 triệu - 2 triệu xe máy từ các địa phương khác tham gia giao thông trên địa bàn, con số này tại Hà Nội vào khoảng 1,2 triệu xe.

Thống kê cho thấy khi phương tiện giao thông đốt 1 lít xăng, sẽ thải ra môi trường hơn 2kg CO2 (carbon dioxide). Một chiếc xe máy được coi là tiết kiệm xăng nhất hiện nay, cũng tiêu tốn khoảng 1,6 lít/100km. Những chiếc xe máy càng cũ,càng đốt nhiều xăng và càng có phát thải cao. Trong khi đó, theo khảo sát, xe máy có tuổi đời trên 10 năm tại TP Hồ Chí Minh chiếm 68% và Hà Nội chiếm 72,58% trên tổng số xe máy đang lưu hành.

Thay thế xe máy gây ô nhiễm

Trên thế giới, những thành phố có nhiều xe máy lưu hành đã hành động. Chính quyền thành phố Delhi (Ấn Độ) đã đưa ra các chính sách quyết liệt, nhằm ngăn chặn tình trạng ô nhiễm không khí đang ngày càng trở nên nghiêm trọng. Theo đó, đến tháng 8/2026, toàn bộ xe hai bánh sử dụng xăng, dầu đều bị cấm đăng ký. Delhi là thủ đô của Ấn Độ nơi có mật độ dân cư đông đúc, với hàng triệu phương tiện giao thông lưu thông mỗi ngày. Delhi hiện là thành phố bị ô nhiễm không khí đứng đầu thế giới. Phương tiện giao thông sử dụng xăng, dầu đang là một trong những nguồn gây ô nhiễm chính ở Delhi. Những mục tiêu chính của chính sách này bao gồm: giảm thiểu ô nhiễm không khí; cải thiện sức khỏe cộng đồng; tạo ra cơ hội việc làm trong hệ sinh thái xe điện và tăng cường an ninh năng lượng, thông qua việc giảm nhập khẩu dầu thô.

chuyen-doi-sang-xe-may-dien-se-giup-giam-o-nhiem-moi-truong-tai-cac-do-thi..jpg

Chuyển đổi sang xe máy điện sẽ giúp giảm ô nhiễm môi trường tại các đô thị.​

Tại Việt Nam, mới đây, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã xây dựng Dự thảo Quy chuẩn khí thải với mô tô, xe máy. Theo đó, xe máy xe phải thực hiện kiểm định khí thải từ ngày 1/1/2027. Hai đô thị lớn là Hà Nội và TP Hồ Chí Minh sẽ thực hiện trước. Những xe không đạt chuẩn khí thải sẽ không được lưu thông trên đường phố. Việc kiểm định khí thải xe máy đã từng được đề xuất từ năm 2008 nhưng tới nay vẫn chưa triển khai được. Trong khi đó, ô nhiễm môi trường do khí thải đã rất nghiêm trọng.

Theo PGS, TS Nguyễn Thường - giảng viên Đại học Kinh tế Quốc dân, cho dù việc kiểm soát khí thải xe máy được thực hiện vẫn chưa giải quyết được cơ bản tình trạng ô nhiễm do loại phương tiện này gây ra. Vì vậy, Hà Nội và TP Hồ Chí Minh cần có các chính sách tổng thể và mạnh mẽ hơn, để giải quyết vấn đề này. Đó là hỗ trợ, thúc đẩy người tiêu dùng chuyển nhanh sang xe máy điện, khuyến khích sử dụng phương tiện giao thông công cộng, cùng với đó là các biện pháp hạn chế xe máy xăng.

Theo Diễn đàn doanh nghiệp