Ngoài ô tô thuần điện, thị trường Việt Nam có những loại xe “xanh” nào?

Bên cạnh sự phát triển của ô tô thuần điện, các lựa chọn xe hybrid tại Việt Nam cũng dần phong phú hơn về chủng loại, thương hiệu, giá bán.

Với ưu điểm tiết kiệm nhiên liệu, giảm ô nhiễm khí thải và tiếng ồn, ô tô điện hoá đang được nhiều hãng chú trọng đầu tư, nghiên cứu và phát triển. Xe điện hoá hiện gồm các loại xe điện chạy pin (còn gọi là xe thuần điện), xe hybrid (kết hợp động cơ xăng và điện) và xe dùng nhiên liệu hydro (nguồn điện sinh ra từ phản ứng giữa hydro và oxy).

Tại Việt Nam, bên cạnh loạt ô tô thuần điện đã ra mắt như VinFast VF e34, VF8, Porsche Taycan hay Hyundai Ioniq 5, phương án xe “xanh” còn lại là ô tô hybrid. Cùng dùng kết hợp động cơ xăng - điện. Tuy nhiên giữa các mẫu xe hybrid vẫn có sự khác biệt về cách thức vận hành, sử dụng, giá bán.

Xe hybrid thông thường

Đây là loại xe hybrid phổ biến nhất (Hybrid Electric Vehicle - HEV), gồm động cơ đốt trong chạy bằng xăng, dầu kết hợp với một mô-tơ điện kèm pin. Động cơ và mô-tơ có thể hoạt động độc lập hoặc đồng thời.

So với xe thuần điện, mô-tơ điện trên xe hybrid có công suất thấp hơn đáng kể, chủ yếu vận hành độc lập khi nổ máy và di chuyển ở tốc độ thấp. Khi cần tăng tốc nhanh hoặc di chuyển ở tốc độ cao, động cơ đốt trong hoạt động chính và mô-tơ điện đóng vai trò bổ trợ thêm sức mạnh.

Xe hybrid cũng có chế độ vận hành chỉ bằng điện song phạm vi di chuyển mỗi lần sạc đầy không xa, trung bình khoảng vài chục km - thấp hơn nhiều quãng đường vài trăm km của ô tô thuần điện.

Đây cũng là loại xe có cách thức sử dụng gần như tương tự ô tô chạy xăng, dầu.

So với xe dùng động cơ đốt trong, xe hybrid tiết kiệm nhiên liệu đáng kể song có giá cao hơn. Ngoài ra, chi phí thay pin cũng không nhỏ.

Lấy ví dụ Toyota Corolla Cross, phiên bản hybrid 1.8HV của mẫu xe này có mức tiêu thụ nhiên liệu hỗn hợp 4,6 lít/100 km theo công bố từ hãng, thấp hơn đáng kể thông số 7 lít/100 km trên bản 1.8V. Nếu chỉ đi trong đô thị, chênh lệch còn lớn hơn.

Tuy nhiên, so với phiên bản Corolla Cross dùng động cơ xăng với đầy đủ trang bị, bản hybrid hiện có giá cao hơn 90 triệu đồng. Ngoài ra nếu cần thay pin, mức chi phí sẽ khoảng 90 triệu đồng.

Tại Việt Nam, một số xe hybrid dạng truyền thống đang được bán chính hãng gồm Toyota Corolla Cross 1.8HV, Corolla Altis 1.8HEV, Camry 2.5HV và biến thể hybrid của các mẫu Lexus IS, ES, NX, RX và LS.

Xe hybrid cắm sạc

Xe hybrid cắm sạc (Plug-in Hybrid Electric Vehicle - PHEV) có cấu tạo giống xe hybrid thông thường, song dùng pin dung lượng lớn hơn và mô-tơ điện công suất cao hơn.

Mặt khác, ngoài cơ chế tự sạc pin khi phanh hay xuống dốc như xe hybrid truyền thống, xe PHEV có thêm cổng để cắm sạc ngoài.

Xe hybrid cắm sạc có khả năng tiết kiệm nhiên liệu, cách thức vận hành tương tự xe hybrid truyền thống, tuy nhiên phạm vi di chuyển ở chế độ thuần điện xa hơn nhờ pin dung lượng lớn hơn.

Các mẫu xe hybrid cắm sạc bán chính hãng tại Việt Nam gồm Volvo XC60 Recharge và XC90 Recharge. Kia Sorento PHEV cũng được Thaco xác nhận bán ra trong năm nay song chưa có thời điểm cụ thể.

Xe hybrid nhẹ

Cũng dùng động cơ xăng kết hợp mô-tơ điện song khác hai loại kể trên, mô-tơ điện trên xe hybrid nhẹ (mild-hybrid) chỉ đóng vai trò bổ trợ cho động cơ đốt trong, không thể hoạt động độc lập.

Trên xe hybrid nhẹ, mô-tơ điện và pin là loại nhỏ, chỉ dùng để hỗ trợ xe nổ máy, tăng tốc nhanh, mượt hơn và cung cấp năng lượng cho các thiết bị điện trên xe. Nói cách khác, loại xe này không thể di chuyển chỉ bằng điện.

Bên cạnh đó, đa số pin xe hybrid nhẹ có điện áp tối đa 48 V, thấp hơn nhiều so với mức khoảng 600 V mà pin xe hybrid truyền thống hoặc PHEV đạt được.

So với ô tô động cơ đốt trong, xe hybrid nhẹ có mức tiêu thụ nhiên liệu tiết kiệm hơn không nhiều do vai trò hạn chế của mô-tơ điện.

Lấy ví dụ Suzuki Ertiga hybrid - mẫu MPV vừa được xác nhận sắp ra mắt Việt Nam. Đây là mẫu xe hybrid nhẹ, có một mô-tơ điện lấy năng lượng từ bộ pin 12 V 6 Ah, đi kèm động cơ 1.5L.

Theo Cục Đăng kiểm Việt Nam công bố, mức tiêu thụ nhiên liệu hỗn hợp của phiên bản Ertiga hybrid số sàn và số tự động lần lượt là 5,38 và 5,69 lít/100 km.

Trong khi đó, mức tiêu thụ nhiên liệu hỗn hợp của mẫu Ertiga động cơ xăng đang bán tại Việt Nam lần lượt là 6,23 và 6,41 lít/100 km cho bản số sàn và tự động.

Như vậy, so với phiên bản động cơ xăng cùng thế hệ, mẫu Ertiga hybrid tiết kiệm được gần 1 lít xăng cho mỗi 100 km đường hỗn hợp.

Hiện tại ở Việt Nam, hầu hết mẫu ô tô có hệ thống mild-hybrid đang bán ra thuộc phân khúc hạng sang như Mercedes-Benz C-Class, GLE, GLS (công nghệ EQ Boost), Audi A8, Volvo XC60, S60…

Xe dùng động cơ xăng chỉ để sạc điện

Đây là công nghệ do Nissan phát triển, có tên e-Power và được áp dụng trên một số mẫu xe như Qashqai, Note, Serena hay Kicks - mẫu crossover hạng B sắp ra mắt Việt Nam.

Công nghệ này vẫn sử dụng kết hợp động cơ xăng và mô-tơ điện như các loại xe hybrid kể trên. Tuy nhiên, động cơ xăng chỉ đóng vai trò máy phát điện để sạc pin cho mô-tơ điện.

Do vậy, xe chạy hoàn toàn bằng năng lượng điện, động cơ xăng không trực tiếp truyền động tới bánh. Mức tiêu thụ nhiên liệu và lượng phát thải thấp hơn xe động cơ đốt trong.

Theo thông tin Cục Đăng kiểm công bố, mức tiêu thụ nhiên liệu trong đô thị/ngoài đô thị của Nissan Kicks lần lượt là 2,2 và 6,1 lít/100 km.

Trong điều kiện hỗn hợp, Kicks tốn 4,6 lít/100 km - tương đương phiên bản hybrid của mẫu xe cùng phân khúc Toyota Corolla Cross.